derin dil meseleleri

sözcükleri yerli yerinde kullanmak, gereksiz sözcükleri cümlelerden arındırmak ve kapalılıktan uzaklaştırmak, insanların günlük hayatta konuşurken kolay kolay yapamayacağı bir iştir. hele de klişe olmuş sözcükleri tamamiyle kullanmamak gibi bir başarı sergilemek bir dil bilimcinin bile yapamayacağı bir iştir. ancak mümkün olduğu kadar bu kalıplardan sıyrılmak bile güzel Türkçe konuşmak için mümkündür.

nedir bu klişe olmuş sözcükler? mesela: kafaya almak, uyuz olmak, köşeyi dönmek, apışıp kalmak, turnayı gözünden vurmak vesaire. zaten çoğu deyimleşmiş olan bu sözcükler yerine kullanılabilecek alternatif sözcükler, konuşulan dili daha özgün bir yapıya kavuşturması yanında kişinin konuştuğu Türkçenin gelişip güzelleşmesinde katkı sağlayacaktır. toplum içerisinde belirli bir eğitim seviyesine gelmiş insanların sosyal ortamda bu tür klişe olmuş sözcüklerle konuşması ne kadar doğrudur? üniversite eğitimi almıştır o insan, belli bir sosyal mevkisi vardır; ciddiyet isteyen bir ortamda "apışıp kalmak" ya da "köşeyi dönmek" gibi bir kelimeyi konuşma içerisinde sarfetmesi böyle yüksek sosyal statüde bulunan bir kişinin kullanması gereken bir sözcük müdür? belki böyle ciddi bir ortamda bu kelime hiç kullanılmayabilir; daha seviyeli ama yine de klişe olmuş ve toplumun hiçbir kesiminin kullanmaması gereken sözcükler de vardır elbette. eğitim seviyesiyle alakalı değildir tabii kullanıp kullanmamak. eğitim ne kadar çok alınırsa kişi o kadar çok dikkate alır bu tür incelikleri; sonuçta eğitim alınan yerlerde belirli bir seviyede Türkçe konuşulur. hiçbir şey bilmese okumasa dahi sadece bu diyaloglar aracılığıyla da varabilir bu sonuca. neticede her şey eğitimle kazanılır, kimse doğuştan eğitimli değildir. üniversitede Türk Dili dersini alan insanlara yıllardır gördüğü ve artık dinlemekten sıkıldığı edebiyat ve dilbilgisi eğitimini vermek yerine kişiyi güzel Türkçe konuşmaya ve sosyal hayatta statüsünü belli edecek üslubunu geliştirmeye yönelik eğitimi vermek daha yerinde ve faydalı bir uygulama olacaktır diye düşünüyorum.